Biografia kontrowersyjnego krytyka

Marcel Reich-Ranicki to czołowy niemiecki krytyk literacki znany z ostrych, często kontrowersyjnych wypowiedzi. Jego biografia (od 22 kwietnia w księgarniach) okazuje się nie mniej interesująca.

Reoch-Ranicki wychowywał się na styku kultur: polskiej, niemieckiej i żydowskiej. Dzieciństwo spędził we Włocławku, ale wychował się w kręgu kultury niemieckiej. Pod koniec lat dwudziestych wraz z rodziną wyjechał do Berlina, ale tuż przed wojną trafił
do Warszawy.

W getcie zaangażował się w pracę Judenratu, później ukrywał się pod podłogą u polskiej rodziny. Po 1945 roku został agentem polskiego wywiadu w Niemczech i w Londynie. W pewnym momencie jako Żyd przestał być dobrze widziany w szeregach partii. Usunięty ze świata polityki zajął się literaturą, wkrótce wyemigrował do Niemiec, za żelazną kurtynę. Tam stał się czołowym krytykiem literackim. 

Książka Gerharda Gnaucka to rzetelny obraz życia Ranickiego przed emigracją, poprzedzony wnikliwymi studiami materiałów źródłowych i rozmowami ze świadkami. Znajdziemy w niej także opis pogranicza kulturowego i tożsamości jego mieszkańców. Sam krytyk w roku 1958 powiedział o sobie, że jest „pół Polakiem, pół Niemcem i całym Żydem".

Gerhard Gnauck (ur. 1964) - historyk i politolog, tłumacz, od 1999 roku jest korespondentem dziennika „Die Welt" w Polsce i na Ukrainie, współpracuje również ze szwajcarskim dziennikami „Neue Zürcher Zeitung" oraz z "TP". Od lat zajmuje się polską historią i kulturą, inspirowany losami swoich polskich i niemieckich przodków. Autor książki - portretu Warszawy Syrena auf dem Königsweg.

Fragment:
Jaki miał wybór? Zostawić rodziców i jak wielu pracowników Judenratu uciec z getta z zagraniczną wizą w kieszeni? Albo jak wielu innych wegetować z dnia na dzień, nie mając żadnej nadziei? Być może i u Reicha dotyczy to, co Czarniaków powiedział o swoich współpracownikach do Ludwika Hirszfelda, światowej sławy lekarza, który w getcie kierował Radą Zdrowia i walczył z epidemią tyfusu: „Ludzie światli w tym nieszczęściu załamali się, tylko ludzie o nerwach stalowych zachowali prężność. Tylko ci byli w stanie wykonywać funkcje kierownicze, a ci twardzi nie posiadają zwykle czułego sumienia".

Gerhard Gnauck "Marcel Reich-Ranicki. Polskie lata", Wydawnictwo WAB, seria Fortuna i Fatum

ip