Znamy laureatów Angelusa i Silesiusa 2022. Nagroda dla autora z Polski [FOTO]

Dwie spośród najważniejszych polskich nagród literackich – Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus i Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius –  wręczone zostały podczas wspólnej gali w sobotę 15 października 2022 roku w Teatrze Muzycznym Capitol we Wrocławiu. Tym samym jednego wieczoru poznaliśmy piątkę laureatek i laureatów – w tym dopiero drugiego, w siedemnastoletniej historii Angelusa, zdobywcę tej nagrody z Polski.

Zobaczcie zdjęcia z laureatami Angelusa i Silesiusa 2022 >>

Polskim  laureatem został Edward Pasewicz, którego jury doceniło za książkę „Pulverkopf” (Wielka Litera). Pasewicz jest poetą, prozaikiem, dramaturgiem i kompozytorem. Autorem kilkunastu książek – od tomów poetyckich, przez prozę (w tym książkę kryminalną), po dramaty. Za swoją twórczość poetycką wielokrotnie nominowano go do najważniejszych nagród literackich, w tym aż trzykrotnie do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius (2009, 2012, 2016). Jego wiersze tłumaczono aż na 12 języków. Nagrodzona Angelusem powieść „Pulverkopf” była w tym roku dostrzeżona przez gremia jurorskie najważniejszych nagród w kraju, w tym nominowana do Nagrody Literackiej Nike czy Nagrody Literackiej Gdynia.

Angelus to najwyżej opłacana nagroda literacka w Polsce. Zwycięzca otrzymuje wyróżnienie finansowe w wysokości 150 tys. zł. Nagroda przyznawana jest także dla tłumaczy. Co roku 40 tys. zł. trafia do autorki lub autora najlepszego przekładu. Zwyczajowo wyróżnienie to otrzymuje tłumacz lub tłumaczka zwycięskiej książki, z wyjątkiem sytuacji, gdy Angelusa wygrywa książka polska. W tym roku za autora najlepszego przekładu został uznany Daniel Warmuz, który przetłumaczył z języka węgierskiego na polski książkę „Szatański pomiot”. Jej autorem jest węgierski pisarz Zoltán Mihály Nagy, a w Polsce powieść ta ukazała się nakładem Warsztatów Kultury.

Trzecim wyróżnieniem związanym z Angelusem jest Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej przyznawana w plebiscycie internetowym przez czytelników. To wyróżnienie upamiętnia zmarłą w 2013 rosyjską poetkę i dziennikarkę, pierwszą przewodniczącą jury Angelusa. Laureat bądź laureatka otrzymuje zaproszenie do Wrocławia na trzymiesięczne stypendium literackie, które funduje Wrocławski Dom Literatury. W tym roku czytelnicy wybrali czeskiego pisarza Jaroslava Rudisa, autora „Ostatniej podróży Winterberga”, którą na polski z języka niemieckiego przełożyła Małgorzata Gralińska, a wydały Książkowe Klimaty. Jaroslav Rudis to laureat licznych nagród literackich, z wykształcenia germanista i historyk, a także dramatopisarz, twórca słuchowisk radiowych, kabareciarz i od czasu do czasu muzyk. „Ostatnia podróż Wintenberga” to pierwsza książka w dorobku pisarza napisana w języku niemieckim.

Poczynając od 2020 roku, wszyscy autorzy i autorki nominowani do Angelusa otrzymują wyróżnienie finansowe wynoszące 5 tys. zł. O werdykcie zdecydowało jury, któremu przewodniczy Martin Pollack – austriacki pisarz i tłumacz literatury polskiej, laureat Angelusa z 2007. Wraz z nim w gremium jurorskim zasiadają: Wojciech Browarny, Kinga Dunin, Michał Nogaś, Mykoła Riabczuk, Justyna Sobolewska oraz Andrzej Zawada.

Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius – jedno z najważniejszych wyróżnień poetyckich w Polsce – każdego roku trafia do trzech poetek/poetów. Główną nagrodę w kategorii Książka roku – statuetkę oraz 50 tys. zł – otrzymał w tym roku Krzysztof Siwczyk za tom „Krematoria I |  Krematoria II” (Wydawnictwo Austeria). Poeta był już wcześniej nominowany do Silesiusa aż trzykrotnie – w 2011 roku za tom „Koncentrat”, w 2015 za „Dokąd bądź” i w 2019 za „Mediany”. Nagrodzone Silesiusem „Krematoria I | Krematoria II” to szesnasta poetycka książka Siwczyka, za którą otrzymał w tym roku również nominację do Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej. Autor debiutował w 1995 tomem „Dzikie dzieci”, poza tomami poetyckimi ma na swoim koncie także kilka książek krytyczno-literackich, eseistycznych i prozatorskich. Jest współtwórcą grupy poetyckiej Na Dziko, pracownikiem Instytutu Mikołowskiego, recenzentem literackim, do 2021 pełnił rolę dyrektora artystycznego Festiwalu Miłosza w Krakowie. Współpracuje również z tygodnikiem „Polityka”, szerszej publiczności może być znany z głównej roli w filmie „Wojaczek” Lecha Majewskiego. Laureat wielu wyróżnień i nagród literackich między innymi Nagrody Fundacji im. Kościelskich (2014), czy Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii esej za „Koło miejsca / Elementarz” (2017).

Laureatką Silesiusa w kategorii Debiut (nagroda w wysokości 15 tys. zł.) została Marta Stachniałek za tom „polski wrap” (Wydawnictwo WBPiCAK). Gdy w maju – podczas 7. Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius – poznaliśmy nominacje do Silesiusa, trudno było się spodziewać, że jesienią poetki nie będzie już pośród nas. Podczas gali zmarłą w wieku zaledwie 37 lat autorkę reprezentowała jej mama. Marta Stachniałek publikowała w pismach „Red.” i „Portret”, w antologiach zaangażowanych społecznie i doraźnie (m.in. „Strefa wolna. Wiersze wolne od nienawiści”, „Jak długo będziemy musieli. Wiersze i opowiadania doraźne”, 2020), była laureatką Połowu (2013) i uczestniczką Pracowni Pierwszej Książki, wydarzeń organizowanych przez Biuro Literackie. Jej debiutancki tom „polski wrap” został bardzo dobrze przyjęty i udowodnił, że w poezji Marty Stachniałek nie ma półśrodków. Książka oprócz Silesiusa otrzymała już w tym roku Nagrodę Literacką im. Wiesława Kazaneckiego. Poetka była absolwentką Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Pochodziła z Olsztyna, mieszkała w Warszawie.

Silesiusa za całokształt twórczości (nagroda w wysokości 100 tys. zł.) odebrał  Marcin Sendecki. Tego laureata poznaliśmy już w maju podczas Festiwalu Silesius. Sendecki od lat wymieniany jest jako jeden z najwybitniejszych poetów swego pokolenia. Urodził się w 1967 w Gdańsku, dorastał w Tomaszowie Lubelskim, a mieszka w Warszawie.  W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych był związany ze środowiskiem „bruLionu”, dwukrotnie wyróżniany w konkursach poetyckich organizowanych przez redakcję czasopisma. Debiutował w 1992 roku tomem „Z wysokości”. Za tomy „Trap”, „22”, „Pół” i „Farsz” był nominowany (w latach 2009, 2010, 2011 i 2012) do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, którą otrzymał w 2015 roku w kategorii Książka roku za tom „Przedmiar robót”. W 2017 został natomiast laureatem Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej, gdzie doceniono jego kolejny tom „W”. Ostatnio, w 2020 roku, wydał  tom „Do stu”. Sendecki pracował również w tygodniku „Przekrój”, pisuje do „Dwutygodnika” i „Magazynu Książki”. Wraz z Marcinem Świetlickim i Marcinem Baranem zredagował w 1997 antologię „Długie pożegnanie. Tribute to Raymond Chandler”. Jest ponadto redaktorem antologii  „Pogoda ziemi. Wiersze polskie po 1918 roku” z 2010 roku oraz autorem przekładów z angielskiego – tłumaczył m.in. utwory Paula Bowlesa i Jamesa Schuylera. Poeta dołączył do znakomitego grona laureatów i laureatek Silesiusa, którym za całokształt pracy twórczej w kolejnych latach nagradzani byli: Stanisław Barańczak (2009), Piotr Sommer (2010), Urszula Kozioł (2011), Marcin Świetlicki (2012), Krystyna Miłobędzka (2013), Darek Foks (2014), Jacek Podsiadło (2015), Julian Kornhauser (2016), Andrzej Sosnowski (2017), Bohdan Zadura (2018), Ewa Lipska (2019), Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (2020) i Ryszard Krynicki (2021).

Podobnie jak w przypadku Angelusa, także wszyscy nominowani do Silesiusa otrzymali wyróżnienia w wysokości 5 tys. zł. O wyborze laureatki i laureatów zadecydowało jury, którego przewodniczącym na trzyletnią kadencję został Piotr Śliwiński. Gremium uzupełniają: Monika Glosowitz, Tomasz Kunz, Paweł Mackiewicz, Małgorzata Mikołajczak, Krystyna Pietrych i Paweł Próchniak.

Statuetki obu nagród wręczył laureatom wiceprezydent Wrocławia Jakub Mazur, a galę poprowadzili Katarzyna Janusik i Maciej Robert.

W niedzielę 16 października o 12.00 w Klubie Proza (Przejście Garncarskie 2) odbędzie się spotkanie z tegorocznymi laureatami Angelusa. Rozmowę poprowadzi Justyna Sobolewska. Tego samego dnia o 13.30 warto wziąć udział również w spotkaniu z laureatem Silesiusa, rozmowę poprowadzą Monika Glosowitz i Piotr Śliwiński. Oba spotkania obejrzymy m.in. profilach facebookowych nagród Angelus i Silesius, Wrocławskiego Domu Literatury, Bruno Schulz. Festiwalu czy Wrocławia Miasta Literatury.

Fundatorem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius jest miasto Wrocław.

Operator nagród: Wrocławski Dom Literatury

ip

fot. Krzysztof Zatycki