Upadek bohatera

Osiągnięcie pewnego wieku może stać się okazją do rozliczenia się z przeszłością i podsumowanie życiowych dokonań. Gorzej jednak jeśli życiowy bilans wychodzi na minusie, a jedynym osiągnięciem wydaje się być… wyłącznie egzystowanie. Spojrzenie wstecz może być też swojego rodzaju katharsis, zrzuceniem z duszy wszelkiego brudu i plugastwa, ale także wylaniem żalów i jadu.

Kup książkę>>

Taką terapeutyczną rolę wspomnień testuje bohater książki Grzegorza Krzymianowskiego „Historia mojego upadku”. Nieudacznik zbliżający się do wieku chrystusowego czy człowiek o wrażliwej duszy poszukujący swojego miejsca na ziemi- tak  naprawdę do końca nie jestem pewna jak go ocenić.

Grzegorz Krzymianowski za pretekst swoistej analizy bytu swojego bohatera, wykorzystał podział majątku po zmarłym ojcu. To  nakręciło mężczyznę do miażdżącej krytyki życia jakie wiedzie i szukania winnych w rodzinie oraz społeczeństwie. Kreśli obraz podstawowej choć w tym wypadku patologicznej, jednostki społecznej, której członkowie związani są wyłącznie więzami krwi. Określa rodzinę mianem najbardziej rozpowszechnionego systemu totalitarnego na świecie, przywołuje rozliczne kłótnie, przemoc psychiczną i indoktrynację. Czuje pogardę zarówno do oziębłej matki jak i do zmarłego ojca- alkoholika. Otwarcie przyznaje, że siostra Agnieszka jest dla niego osobą obcą i z odrazą wyraża się o niej jako o ofierze wolnego rynku i liberalizmu. Oskarża ją o materializm, brak ludzkich odruchów, a nawet… o chęć morderstwa.

W swoim monologu bohater nie oszczędza też społeczeństwa, szczególną nienawiść czując do swojego pokolenia zdegenerowanych i pozbawionych wyobraźni oszołomów. Piętnuje zwłaszcza określone grupy zawodowe - prawników, polityków i lekarzy, wytykając im megalomanię i sprzedajność.

Państwo w oczach mężczyzny to kolebka męczenników i masochistów, choć w takim przypadku dziwi mnie jego podejście do własnego życia. Bohater bowiem przypomina jęczącego i ciapowatego bachora, który wybrał najłatwiejszą drogę - izolacji i wycofania. Chyba wygodnie być mu outsiderem, nie musi się przecież w takim wypadku o nic starać, z góry zakładając porażkę. Oczywiście winne są zawsze osoby postronne, nigdy on sam.  Nieudane małżeństwo, mało satysfakcjonująca praca, zerowe relacje z synem (o życiu osobistym już nawet nie mówiąc), to wszystko to kara jaka spada na naszego bohatera. Niesłusznie oczywiście, bo przecież on jest czysty, kryty, a wszystko to za sprawą nieudanego dzieciństwa, agresywnego otoczenia itd.

„Historia mojego upadku” będąca debiutem Krzymianowskiego wyniosła go na wyżyny. Tytuł okazał się być przekorny, bowiem książka to pierwszy krok w kierunku sukcesu. Znakomity, plastyczny język, mocno nakreślony bohater i jego otoczenie- to świadczy o niezwykłym kunszcie autora. Sprzeczne emocje targające czytelnikiem zmuszają do wysiłku i głębokiej analizy swojego życia. Społeczeństwo w jakim żyje bohater stanowi tu wdzięczny obiekt, na którego można zrzucić winę za bezcelowe istnienie. Dzięki temu, mimo iż „Historia mojego upadku” jest opowieścią jednego człowieka, to mówi do nas wiele istnień ludzkich. A nam, pozostaje jedynie wysłuchać ich z uwagą.

Grzegorz Krzymianowski, „Historia mojego upadku", Wydawnictwo Prószyński i S-ka, premiera 14 stycznia 2010

Justyna Gul
(justyna.gul@dlastudenta.pl)