Manipulacja sposobem na sukces?

Zagadnienia związane z autoprezentacją, NLP, wywieraniem wpływu stały się ostatnimi czasy tematem niezwykle popularnym. Powstają programy szkoleniowe i kursy w tym zakresie, a rynek zalały liczne, mniej lub bardziej wartościowe publikacje dotyczące zagadnień promocji własnej osoby.

Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne jest od lat znane z jakości swoich pozycji, dlatego też sięgając po książkę Marka Lear'ego „Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji” byłam nastawiona na solidne i szczegółowe omówienie tematu. Nie pomyliłam się w swojej ocenie i już otworzywszy wspomniane opracowanie mogłam zagłębić się w fascynujący (choć trochę przerażający) świat autopromocji i manipulowania wrażeniem.

W dziewięciu rozdziałach autor przedstawia odmienne spojrzenia na sztukę autoprezentacji, rozwiewa wątpliwości związane z zastosowaniem różnych technik, omawia liczne błędy jakie ludzie popełniają w trosce o swój wizerunek.

Autoprezentacja jako proces kontrolowania przez jednostkę sposobu, w jaki jest postrzegana przez otoczenie jest zagadnieniem niezwykle złożonym. Ludzie nie zawsze zdają sobie też sprawę z tego, jak są odbierani, a ich zachowanie może wywołać uboczne, niepożądane efekty. Mark Leary przestrzega przed zbyt pochopnym „wchodzeniem w rolę” niezgodną z naszym dotychczasowym wizerunkiem, omawia też różne taktyki autoprezentacyjne stosowane przez ludzi.

Temat, mimo trudności jakie sprawia w praktyce, dzięki autorowi wydaje się być klarowny. Co więcej, czytelnik zaczyna zdawać sobie sprawę, że budowanie własnego wizerunku jest procesem długotrwałym i rozpoczyna się już w momencie pierwszego kontaktu z otoczeniem. Zastosowanie kilku tzw. „tricków” nie wystarczy, byśmy byli postrzegani zgodnie z naszym wyobrażeniem i oczekiwaniami. Tak naprawdę bowiem to każde zachowanie może posłużyć do celów autoprezentacyjnych, nawet niesienie pomocy stało się jednym z narzędzi kreowania wizerunku.

Pewną przeszkodą w kontaktach społecznych i budowaniu właściwego obrazu samego siebie może stać się, paradoksalnie, troska o swój wizerunek. Ponadto w niektórych okolicznościach chęć wywarcia określonego wrażenia stanowi główny bądź jedyny powód sposobu zachowania.

Podczas lektury zdałam sobie sprawę, jak wiele aspektów naszego życia przesłania słowo autoprezentacja i jakiej presji jesteśmy poddawani. Samo pojęcie „manipulowania wrażeniem” wydaje się być wyrachowanym, z góry zaplanowanym procesem rodem z „Księcia” Machiavell'ego. Kreowanie określonej wizji swojego „ja” nie zawsze jednak musi odbiegać od naszego prawdziwego wizerunku samego siebie. A nawet jeśli tak się dzieje, to często „ja” podąża w stronę tego tworzonego obrazu stapiając się z nim w jedno. Proces takiej zmiany struktury osobowości na skutek prezentowanych zachowań zbliża się zatem do tematu tzw. pozytywnego myślenia.

Mimo lęku i nieufności w stosunku do procesów autoprezentacji musimy zdać sobie sprawę, że jest to zjawisko istniejące od zarania dziejów. W pewnym sensie techniki budowania wizerunku pozwalają nam nie tylko zaistnieć, ale też poruszać się w codzienności. Zjawisko nadmiernej kontroli swojego obrazu robi się groźne dopiero wtedy, gdy wymierzone jest przeciwko samemu sobie np. odmawiamy używania prezerwatyw czy też unikamy wizyty u ginekologa.

Wszystkich zainteresowanych sztuką autoprezentacji w kontekście własnego rozwoju, a także tych, którzy z zawzięciem tropią różne przejawy manipulowania wizerunkiem zapraszam do lektury. „Wywieranie wrażenia na innych” wywiera bowiem niezapomniane wrażenie i skłania do autorefleksji.


Justyna Gul
justyna.gul@dlastudenta.pl

---