Historia porwanej 14-latki

Tytułowy „Świat maskotek” to sklep ze zwierzątkami: fasada innego świata z innymi „maskotkami”. Tego, który istnieje i działa wszędzie, tak samo jak Benetton, Boss, McDonald’s, Tattoo House i Nokia – przypomina autorka.

Skąd wzięła się w nim czternastoletnia Jasmin, która pewnego dnia nie wróciła do domu? Czy bardziej dociekliwa matka byłaby w stanie ją upilnować? Jak sprawdzić wszystkie kłamstwa córki, każdą minutę w szkole i poza szkołą? Prawda, że Jasmin zaprzyjaźniła się z wyjątkowo „wyluzowaną” Lindą, a we dwie brnąć w nieznane jest z pewnością łatwiej. Do tego jeszcze internet i cała, wyuzdana kultura masowa: Jaki jest twój ulubiony drink? Palisz marychę? Masz już chłopaka? Był już szybki numerek, no wiesz? Bara bara, figo fago. Cha cha cha. Najgorsza była Lindsay Lohan. Chodzisz już na imprezy bez majtek, nie pękasz?

Porwana przez jednego z klientów, Jasmin przechodzi przez wszystkie etapy piekła – więzienie, tresurę, pranie mózgu... Poznajemy ją, gdy ma już dwadzieścia sześć lat, jest kimś innym i od dawna nie ma zamiaru uciekać, nawet teraz, po śmierci swego oprawcy i mistrza, Bruno Maxa Hubera, zwanego Chrzcicielem, którym opiekowała się w chorobie. Huber to postać niesamowita, pedofilski odpowiednik doktora Lectera z „Milczenia owiec”: wyrafinowany historyk sztuki, religioznawca i znawca etyki seksualnej, miłośnik muzyki baroku i pomysłodawca akcji, wymierzonych w... handel ludźmi!

Poruszająca, wielowymiarowa powieść Snellman nie ogranicza się do opowieści o toksycznej relacji Jasmin i Hubera. Zdumiewający dziennik Jasmin przeplata się z sugestywnym monologiem wewnętrznym jej matki, lekarki-ginekologa, rozmyślającej o zaginionej córce podczas zabiegów, wykonywanych na zgwałconych i upodlonych pacjentkach. Trzeci wątek książki to niemal reportażowa historia muzułmańskich emigrantów ze Wschodu, organizujących seksbiznes na tyłach „Świata maskotek” z chomikami i szynszylami, i utrzymujących z tego całą biedną rodzinę w odległym kraju...

Kto jest ofiarą? – pyta Snellman w dokumentalnym epilogu, poświęconym dziejom prostytucji, wszelkiego zniewolenia
i tragicznemu urządzeniu świata.

Odpowiedź jest jedna: my wszyscy.

Anja Snellman (ur. 1954) debiutowała w 1981 roku powieścią Sonja O. tu była, która do tej pory pozostaje najlepiej sprzedającym się debiutem literackim w Finlandii. Cecha charakterystyczna literatury Snellman to - poza językiem i humorem - płynne łączenie historii z utopią, Wschodu z Zachodem, fikcji z dokumentem, treści osobistych z uniwersalnymi. Snellman sama o pisze, że interesują ją seksualność kobiety, relacja matki z córką, miłość i śmierć, wyobcowanie pokoleń, tajemnice, "życiowe kłamstwa", sytuacje marginalne i skrajne, wobec których staje czasem człowiek wbrew woli.

Anja Snellman, "Dziewczynki ze Świata Maskotek", Przeł. Sebastian Musielak, Wydawnictwo Świat Ksiązki, premiera 26 stycznia 2011

ip