T.Torańska: ”Jestem absolutnie wolnym człowiekiem”

Kiedy rozmawiam, czy przepisuje wywiad to nie pochylam się nad osobą, nad jej losem nie często zmuszającym do łez. Nie zachowuje się jak ktoś, kto przyszedł porozmawiać i współczuć. W rozmowach z ludźmi, kiedy pracuje jako dziennikarz chce przekazać fakty i prawdę. Każda osoba bardzo mnie ciekawi. Do pewnego stopnia „żyje nią" - podkreśliła Teresa Torańska.

Kobieta, dziennikarka, mistrzyni sztuki wywiadu gościła w krakowskim klubie pod Jaszczurami. W przeszłości grymaśna uczennica chodząca własnymi drogami, nieustępliwa studentka, obecnie dziennikarka doskonale prowadząca swoje wywiady z elitami polskiej kultury i polityki. Co dziwne, przestraszona i wstydliwa przedstawicielka świata mediów. Jak sama wspomniała - Byłam okropnie wstydliwą małą zapyziałą dziewczynka, którą matka przestrzegała, że może nic z niej nie wyrosnąć.

Podczas spotkania w krakowskim klubie przez multimedialny łącznik o Teresie Torańskiej jej uczeń, Paweł Smoleński, powiedział - Teresa była najbardziej krwawym nauczycielem reportażu, jakiego znałem -  Na co mistrzyni wywiadu musiała niezręcznie przytaknąć wywołując gromki śmiech.

Po luźnym wstępie nadszedł czas na rozmowy o pokoleniach, w których przemianie Torańska dostrzega ogromny dysonans - moje pokolenie musi się uczyć nowego myślenia. Cieszę się, że wy, młodzi musicie wybierać. W tym sensie macie trudniej, bo dawniej wszystko było czarno - białe, a obecnie jest ogromna szarość. Kiedy w moich latach studenckich chciałabym się zapisać do partii pozostawała tylko jedna możliwość, teraz jest ich masa i to daje ogromny wybór. Wolność wyboru jest pięknym darem, ale i ciężarem dla młodego pokolenia.

Jej cykl wywiadów z tak znanymi postaciami peerelowskiego życia politycznego, jak Edward Ochab, Roman Werfel, Leon Chajn, Jakub Berman czy Julia Minc są kopalnią wiedzy o ówczesnej epoce, mechanizmach partyjnej władzy, wpływie Kremla na to, co działo się w Warszawie. - „Oni" dali mi bezcenną rzecz. Dzięki nim jestem absolutnie wolnym człowiekiem. Swoją postawą, swoim zniewoleniem „Oni" uświadomili mi, że nie wolno ulec jakiejkolwiek ideologii - wyznała Torańska.

Dzieło „Oni" najlepiej charakteryzują trzy słowa: bezczelność, prostota oraz niedopowiedzenie. Bezczelny był zamysł przeprowadzenia w stanie wojennym cyklu wywiadów z działaczami partyjnymi przez młodą dziennikarkę - opozycjonistkę, w dodatku pozbawioną prawa do wykonywania zawodu. Proste, wręcz naiwne są pytania, za pomocą, których Torańska wydobywa z Onych rzeczy najtrudniejsze i najbardziej bolesne. Niedopowiedzenie natomiast przesądza o oryginalności książki.

Teresa Torańska uwielbia wkładać kij w mrowisko. Udowodniła to nie tylko książką "Oni", ale także szeregiem innych świetnych wywiadów, przeprowadzonych na przykład z Jerzym Urbanem lub z Wojciechem Jaruzelskim. Krańcowo różne opinie na temat swojej pracy podczas spotkania promocyjnego kwitowała anegdotą lub drobną złośliwością.

Oprócz wywołującej różne emocje książki „Oni" Torańska przedstawiła swoje najnowsze dzieło: „Jesteśmy". W tej książce przedstawieni zostają, po czterdziestu latach, marcowi emigranci, inni od wszystkich pozostałych, wygnani, pozbawieni ojczyzny i polskiego obywatelstwa. Gdzie są teraz? Jaki ślad tamtych wydarzeń noszą w pamięci? Książka zawiera m.in. kilkadziesiąt rozmów autorki z osobami, które wyjechały, noty o emigrantach, ich fotografie i kalendarium marcowych wydarzeń 1968 roku.

Grzegorz Michalski
(grzegorz.michalski@dlastudenta.pl)