Bezradnik Małżenski czy Bezradnik feministyczny?

Główną bohaterką  "Bezradnika Małżeńskiego” jest Sadie  matka, żona i kwiaciarka. Spotykamy ją w ważnym dla niej momencie życia. Po pobycie w Kanadzie wraca wraz z mężem i synkiem do Londynu, aby objąć zaszczytną pozycję pani domu. Okazuje się, że jest to raczej trudne zadanie.

Sadie nie umie utrzymywać porządku w domu, gotować obiadów,  ani organizować proszonych przyjęć. Jako młoda mama nosi powyciągane koszulki i nie czesze włosów. Poza  tym desperacko pragnie drugiego dziecka.

Tymczasem jej mąż  przybył do Londynu z  zrmisją zrobienia  kariery w reklamie. Jest zapracowany, zmęczony i zestresowany. Chciałby, żeby żona była dla niego oparciem. To   wystarczy aby zawiązała się akcja i pojawił małżeński kryzys. Dalsze perypetie bohaterów obfitują w pomyłki i nieporozumienia, które  przedstawione są, w zasadzie, z tkliwym humorem. Finał książki  brzmi, jak gdyby napisali go scenarzyści Disney'a.

Ciekawe wnioski płyną  z bardziej  krytycznej  lektury „Bezradnika małżeńskiego”. W powieść wpleciona jest gra z konwencją kobiecej roli w rodzinie i społeczeństwie. Główna bohaterka  mając za przewodniczkę umierającą  ekscentryczną staruszkę próbuje zmienić się w idealną panią domu. Wszystkie te próby spalają na panewce i przynoszą jak najgorsze efekty.  Jednak dzięki  nim  poznajemy „toposy” bycia kobietą i żoną, - pieczenie ciasta, podejrzewanie męża o zdradę, fantazje o ogrodniku i konflikt z teściową.

Wśród zadań Sadie ważne miejsce zajmuje poszukiwanie grupy przyjaciółek zapewniających wsparcie i nie-męski punkt odniesienia. Dzięki temu w powieści przedstawione są portrety kobiet – londyńskich żon, których życie ułożyło się tak, że jak by się wydawało, można im tylko zazdrościć. Ich mężowie robią karierę, dobrze zarabiają i zapewniają im dostatnie życie, one same również mogą rozwijać się i pracować jeśli mają na to ochotę.

Jednak są to kobiety sfrustrowane. Jest wśród nich Pam, niegdysiejsza królowa londyńskich imprez, dzisiaj przykładna pani domu. Wybierając męża zdecydowała się na mało atrakcyjnego mężczyznę, w którym widziała „rodzinny” potencjał. Kolejna bohaterka, Ruth stara się nieumiejętnie pogodzić z karierą prawniczą z opieką nad bliźniakami. Tara w drugim małżeństwie powtarza błędy z pierwszego a jej mąż jest w łóżku gorszy  niż masażysta. Chloe rozwiedziona, dalej bryluje na imprezach starając się  wygrać wojnę ze zmarszczkami i uchodzić za  dwudziestolatkę.Na tle ich losów przygody Sadie – jej podejrzenia, niepokoje i fantazje wydają się tak idiotyczne i nierzeczywiste, że podkreślają tylko gorzką  prawdę o życiu pozostałych kobiet.

Lektura ,,Niezbędnika..” dowodzi, że wizerunek kobiety w kulturze jest zawieszony między dwoma biegunami, z których jeden to obraz wyzwolonej singielki z Wielkiego Miasta a drugi gospodyni domowej z Przedmieścia. Wydaje mi się, że zamysłem książki było, oprócz dostarczenia czytelnikowi lekkiej rozrywki, dowcipne przełamanie stereotypów dotyczących roli kobiety jako matki i żony. Tymczasem w rezultacie pokazana została niemożliwość wyzwolenia się z narzuconych  funkcji, gdyż odrzucenie jednego schematu jest automatycznym przyjęciem innego.

To, że wyzwolenie się ze społecznych ról jest niemożliwe jest posmodernistycznym truizmem. Chociaż nie zaskakująca, jest to jednak smutna refleksja z lektury ,,Bezradnika małżeńskiego”. Pewnym pocieszeniem dla czytelnika może być fakt, że z zakończenia wynika że wszyscy bohaterowie będą  żyli długo i szczęśliwie.

Williams Polly, "Bezradnik małżeński", Wydawnictwo Prószyński i S-ka, premiera 2011

Maria Marszałek
(maria.marszalek@dlastudenta.pl)